Arabanızın radyosuna, farlarına ve diğer elektronik bileşenlerine güç sağlama işi düşünüldüğünde tüm işi akünü yaptığını düşünebilirsiniz. Fakat arabanızda her şeyi çalışır halde tutan sizin alternatörünüzdür. Peki bir alternatör tam olarak ne işe yarar ve nasıl çalışır? Alternatörünüzde neyin bu kadar önemli olduğunu ve otomotiv alternatör aksaklıklarını büyük bir sorun haline gelmeden nasıl fark edebileceğimi öğrenmek için rehberimize göz atmaya devam edin.
Alternatör Ne İş Yapar?
Akü aracını çalıştırmaya yarar, alternatör ise aracınız çalışıyorken de onu canlı tutar. Alternatör, aracı kullanırken veya rölantideyken farlarınız, elektrikli direksiyonunuz, camlarınız, cam silecekleriniz, koltuklarınız, gösterge paneli göstergeleriniz ve radyonuz da dahil olmak üzere çoğu otomobilin elektronik bileşenlerine güç sağlar. Alternatör, bu parçaların tümüne doğru akım (DC) gücü sağlar. Alternatörünüzün bir diğer önemli görevi sürüş sırasında aracınızın aküsünü şarj ediyor olmasıdır.
Alternatör, mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir böylece motorunuz çalışıyorken alternatöre bağlı bir kasnağa bağlı tahrik kayışına güç sağlar. Kasnak, bir bobin etrafında bir dizi mıknatısı döndüren alternatörün rotor milini döndürür. Bu dönen mıknatıslar, bobinin etrafında alternatif akım (AC) üretir ve akım alternatörün doğrultucusuna yönlendirilir. Doğrultucu alternatif akımı aracınızın elektrik sistemi için doğru akım gücüne dönüştürür.
Alternatörler çoğunlukla aracınızın ömrü boyunca çalışır, fakat bu bir garanti değildir. Aşınma ve yıpranma, ısı hasarı, fazla kullanım, su ile uzun süreli temas, hatalı parçalar veya aşınmış teller, arabanızın ömrü dolmadan önce alternatörünüzü kullanım dışı bırakabilir.
Alternatörün Arızalandığının Belirtileri Nelerdir?
Alternatörünüz çalışmıyorsa aracınızın çalışması mümkün değildir. Sorunlu bir alternatörün belirtileri genellikle akü veya diğer araba parçalarıyla ilgili sorunlarla benzerlik gösterebilir. Yani, aşağıdaki sorunlardan sadece bir tanesini yaşıyorsanız, sorun alternatörünüzle ilgili olmayabilir. Ancak bahsedeceğimiz uyarı işaretlerinden herhangi biri aracınızın elektrik sistemindeki sorunu işaret edebilir. Sorunun tamamıyla anlaşılabilmesi için elektrik sisteminizi kontrol ettirmek gerekir. Bu sebeple arabanızı yetkili servise götürmenizi öneririz.
Loş ya da Ekstra Parlak Araç Farları
Alternatör arızalandığında elektronik aksesuarlarınıza tutarsız voltaj sağlar. Genellikle bu çok loş veya her zamankinden fazla parlak farlar gibi düşük veya fazla performans gösteren gereçler şeklinde sonuç verir. Ayrıca titreyen veya parlaktan loşluğa veya tam tersine giden ışıklara da rastlayabilirsiniz.
Enerji Kapasitesi Azalan Akü
Aküler birkaç yıllık kullanımdan sonra ömrünün sonuna ulaşır. Bunun sebebi yanlışlıkla tüm gece farları açık bırakmış olmanız olabilir. Ancak bilinmeyen bir sebeple bitmiş bir akü, alternatörünüzün arızalı olduğunu gösterebilir. Kötü bir alternatör, motor çalışırken aküyü yeterince şarj edemez ve akünün şarjının normalden daha çabuk bitmesine sebep olur. Sorunun aküyle mi yoksa alternatörle mi ilgili olduğunu anlamanın bir yolu, aracı hızlı bir şekilde çalıştırmaktır. Arabanızı hızlı çalıştırdığınızda çalışmaya devam ederse, akünüzün yakında değiştirilmesi gerektiğini gösterir. Ancak aracınızı çalıştırırsanız ve kısa bir süre sonra durursa, alternatörünüz aküye yeterince güç veremiyor demektir.
Arızalı veya Yavaş Aksesuarlar
Aracınıza yetersiz güç sağlayan bir alternatör, genellikle aksesuarların yavaşlamasına veya çalışmamasına neden olur. Camlarınızın açılıp kapanmasını her zamankinden uzun sürüyorsa, koltuk ısıtıcılarınız son derece yavaş ısınıyorsa veya hız göstergesi ve diğer aletlerinize güç gitmediğini fark ediyorsanız alternatörünüzde bir problem olduğunu düşünmelisiniz.
Birçok güncel araçta alternatör yeterli elektrik sağlamıyorsa, yerleşik bilgisayar için gücü ilk olarak hangi alanda keseceğini tespit eden, araca programlanmış bir ekipman öncelik listesi vardır. Bu şekilde, arızalı bir alternatörle aracınızı kullanıyorsanız farlarınızın gücünü kaybetmeden önce ilk olarak radyonuzun ya da farlardan daha az gerekli herhangi bir ekipmanın gücünü kaybedersiniz.
Kontak Ateşlemede Problem veya Sık Stop Durumu
Aracınızın çalışmasında problem yaşıyorsanız probleminin aküyü şarj edememiş bir alternatörden kaynaklandığını belirtmiştik. Bu nedenle, kontakta anahtarı çevirdiğinizde duyduğunuz ses yalnızca motorunuzun sesi değildir. Ek olarak aracınız sürüş sırasında sık sık stop ediyorsa bunun, bujilerin ve bobinlerin motoru çalışır halde tutmak için alternatörden yeterli güç almadığının göstergesi olması mümkündür.
Anormal Motor Sesleri
Arabalar çalıştırılırlarmış ve ya hareket halindeyken sayısız farklı ses çıkarırlar. Bunun sebebi zararsız mekanizma sesleri olabileceği gibi ciddi problemler de olabilir. Kötü alternatörler söz konusu olduğunda, kaputun içinde hırlama veya zorlanma sesi duymanız olasıdır.
Bu anormal sesler, alternatörün kasnağını çeviren kayışın hizası bozulduğunda meydana gelir. Rotor milini döndüren yataklar bozulursa da benzeri sesler duyabilirsiniz.
Yanık Kauçuk veya Tel Kokusu
Kötü bir yanık kauçuk veya tel kokusu, alternatörünüzün parçalarının aşınıyor olduğunu gösterebilir. Alternatörün tahrik kayışı sürekli gergin ve sürtünme halinde olduğu ve motora yakın olduğu için ısı ile zamanla aşınabilir ve rahatsızlıkla fark edilen bir tür yanık kokusu oluşturabilir. Kayış, motor çalışıyorken sıkışmış alternatör kayışı yatağına sürtünerek yanık lastik kokusu yayar.
Benzer şekilde, alternatörünüz fazla çalışıyorsa, kabloları hasarlıysa veya zamanla yıpranmışsa yanık kokusu almaya devam edeceksiniz. Fazla çalışan bir alternatör, kablolarından çok fazla elektrik geçirmek ister böylece kablolar güvenli olmayan bir şekilde ısınır. Hasarlı teller ayrıca elektrik akışına direnç oluşturarak tellerin anormal ölçüde ısınarak kötü koku yaymasına neden olur.
Pil İçin Ön Panelde Uyarı Işığı
Gösterge panelinde pil uyarı ışığı yandığında çoğunlukla pilde bir sorun olduğunu düşünürüz. Fakat akü uyarı ışığı, alternatör de dahil olmak üzere aracınızın kapsamlı elektrik sisteminde bir sorun olabileceğini gösterir.
Alternatörler, tipik olarak 13-14,5 volt arasında belirli bir voltaj gücünde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Alternatörünüz arızalanırsa, voltajı her zamankinin altına düşebilir bu sebeple de paneldeki akü uyarı ışığı yanar. Benzer şekilde, alternatör herhangi bir sepetle voltaj sınırını aştığında da akü ışığı yanacaktır.
Aracınızın aksesuarlarından (farlar, silecekler, radyo vb.) aktarılan elektrik yüküne bağlı olarak, alternatör istenen voltaj kapasitesinin altında ve üstünde dalgalandıkça akü uyarı ışığının yanıp söndüğünü görebilirsiniz. Bu olay küçük bir problem gibi görünse de arabanızı kullanmaya devam etmek yerine elektrik sistemi muayenesi için servise getirmeniz her zaman daha iyi bir fikir olacaktır.